Duitsland is het land vol geschiedenis, gezellige stadjes, maar ook van de spookstadjes. Of beter gezegd, wat er nog van over is. In de afgelopen jaren heb ik meermaals een bezoek gebracht aan het gebied Garzweiler. Verwaarloosde dorpjes waarvan nu weinig tot niets meer over is.
Garzweiler en spookstadjes
Ten zuiden van de Duitse stad Mönchengladbach ligt het gebied Garzweiler, over de grens bij Erkelenz. Dit is een gigantische groeve waar bruinkool wordt gewonnen. Garzweiler bestaat uit twee delen met een totale oppervlakte van maar liefst 114 vierkante kilometer! Het is ook een gebied waarbij maar liefst 20 dorpen in de regio met de grond gelijk worden gemaakt. Een aantal daarvan zijn al verdwenen, anderen zijn nu aan het verdwijnen, een aantal staan er op de planning. Het is een bizarre gewaarwording om hier een bezoekje te brengen.
Lees het artikel van december 2022: Lützerath blaast laatste adem uit
Het is alweer even geleden dat ik er ben geweest. Ik had gehoopt er vorig jaar weer heen te gaan, maar door corona was dat onmogelijk. In 2017 kwam ik er voor het eerst. Eerst een bezoek aan het uitzichtplatform Garzweiler Skywalk, dat uitzicht geeft over de enorme vlakte van bruinkool. De enorme machines, die de naam ‘Dagbouw’ dragen, zijn voortdurend bezig met het afschrapen van het landschap. In de verte is een grote fabriek te zien. Over het terrein vind je een lange band waarover de bruinkool getransporteerd wordt. De bruinkool moet uiteindelijk weer omgezet worden in elektriciteit.
Bruinkoolwinning
Hele snelwegen zijn weggehaald, om de bruinkoolwinning maar mogelijk te maken. In datzelfde jaar bezocht ik het dorpje Borschemich, waar inmiddels helemaal werkelijk niets meer van over is. Ten tijde van mijn bezoek was het dorp al vrijwel volledig verlaten. Huizen waren afgebroken, het was er een rommeltje. Achter een huis zag je de enorme dagbouw; het maakte indruk. Mensen werden ‘weggestuurd’ uit hun dorp, alles voor de bruinkoolwinning. Een jaar later is het dorp weg, volledig weggevaagd. De weg naar het voormalige Borschemich is afgesloten, strikt verboden terrein.
Immerath
Immerath is ook een dorp waar bewoners afscheid van moeten nemen. Aan het begin van het dorp staat een molen, half afgebroken. Bij iemand thuis worden ‘kartoffeln’, ofwel aardappels verkocht. Of er veel kopers zijn, ik vraag het me af. Er wonen destijds nog een handjevol mensen in Immerath, maar ook zij zullen moeten wijken. Het voelde gek om door een dorp te wandelen waar straks niets meer van over is. Een doodstille speeltuin en verschillende afgezette gebieden. De blikvanger in Immerath was de enorme kerk, de St. Lambertus met dubbele torengevel. De bouw werd voltooid in 1890. Ondanks vele protesten ging de kogel letterlijk door de kerk in 2018. Wat overbleef was een vlakte met stenen. Bizar.
Wat eveneens bizar is, is dat dorpen worden weggevaagd, maar dat er wel nieuwe dorpen voor in de plaats komen. Denk bijvoorbeeld Neu-Immerath, tien kilometer ten westen van Immerath zelf. Ook andere ‘Neue’ dorpen zijn kilometers verderop geplaatst. Ik vond persoonlijk dat er weinig gevoel in zat. Compleet nieuwe dorpen met voorzieningen, wat groen en veel steen.
Protest
Garzweiler is berucht in de Duitse regio. Veel mensen zijn tegen. Bruinkool werkt vervuilend, door de winning daalt de grondwaterstand en het landschap wordt compleet verwoest. Daarnaast zorgt het voor veel woede onder de bevolking omdat hun dorpen verdwijnen. Het plan is om na de bruinkoolwinning in het achtergebleven gat een meer vol water moet komen van circa 23 vierkante kilometer. Ik zou zeggen, ben je een keer in de buurt, rij dan zeker door de omgeving. Het is krankzinnig en heel indrukwekkend om er te rijden.
Op het internet kwam ik nog meerdere video’s tegen, die absoluut het bekijken waard zijn. De eerste video laat beelden zien van hoe de dorpen eruit zagen, en hoe het gebied in de jaren is veranderd, vanuit een drone. De tweede video is een documentaire van de Duitse zender WDR. Het gaat over Dagbouw Garzweiler en geeft een bijzondere blik achter de schermen; over de weerstand en ga zo maar door.